Amerika’da eczacılık yapan ve vitaminlerle ilgili bir kitap yazan Ecz. M. Serkan Öztürk, konuyla ilgili notlarını Farmazonlu eczacılarla paylaşıyor.
Ecz. M. Serkan Öztürk
Pek farkında olmasak da, vitaminler günlük hayatımızda önemli bir yer tutuyor. Hemen her hastamızın başucunda ilaçların yanında vitaminler de bulunmakta. Çoğu zaman vitaminlerin istenmeyen etkilerinin farkında olunmaması ve kullanılan vitaminlerin diğer ilaçlarla olan etkileşimleri sebebiyle, bu hastalarımızın çeşitli rahatsızlıklar yaşadıklarını gözlemliyoruz.
Eczacılar olarak, hastalarımızın ilaçlarını verirken hangi vitaminleri kullandıklarını sorgulamayı ve kendilerine gerekli uyarılarda bulunmayı artık mesleğimizin bir parçası olarak görüyoruz. Dolayısıyla çeşitli vitaminlerin kullanımı sonucu karşımıza çıkabilecek ilaç etkileşimlerini de hatırlamamızda fayda olduğunu düşünüyorum.
Çok yaygın olarak kullanılan ilaçlardaki estrojenler ve estrojen bağlantılı hormon yerine koyma tedavileri vücutta folat yetersizliğine sebep olabilir. Bunun dışında estrojen kullanımı farklı vitamin yetersizliklerine de sebep olabilir. Bunlara örnek olarak, C ve E vitaminleri ile değişik B vitaminlerini verebilirim. Estrojen içeren oral kontraseptifler, B6 vitamini metabolizmasıyla etkileşime girerek kullanım süresine bağlı olarak B6 vitamini yetersizliğine sebep olabilir. Buna karşılık düşük doz estrojen içeren oral kontraseptifler doğal olarak bu yetersizliği düzeltebilmektedir. Folat yetersizliğine neden olan ilaçlardan en ünlüsü kuşkusuz metotraksattir. Sulfametoksazol de folat yetersizliğine neden olsa da, genelde antibiyotik olarak kısa bir süre kullanılmasından dolayı pratikte klinik olarak bu antibiyotik kullanımına bağlı folat yetersizliği çok sık gözlenmemektedir. Bazı antiepileptikler folik asit emilimini azaltırken, renal yolla folik asit atılımını arttırabilir. Sonuç olarak uzun süreli olarak bu ilaçları kullanmak zorunda olan hastalarda folik asit suplemantasyonu önerilmektedir.
Uzun süreli Metformin kullanımının B12 vitamini eksikliğine sebep olduğu detaylı bir şekilde incelenmiş ve yayımlanmıştır. Bundan dolayı meydana gelen yetersizlik hastanın yaşına, diyetine, ilaç dozuna ve kullanım süresine bağlı olarak artabilir. Ayrıca mide asidini baskılayan H2 reseptör antagonistleri ve proton pompası inhibitörleri gibi ilaçlar da B12 vitamini emilimini azaltarak yetersizliğine sebep olabilir. Kolşisin, B12 vitamini emilimini azaltabilecek bir diğer ilaçtır, fakat genelde kullanılan kolşisin dozları klinik olarak bunu gerçekleştirebilmekten uzak olduğu için pratikte çok sık görülmemektedir.
Kortizon ve estrojen terapileri ve aspirin de vücutta C vitamini seviyelerini azaltabilir. Ayrıca karbamazepin gibi çoğu antiepileptik ilaçlar da D vitamini seviyelerini azaltabilir, dolayısıyla bu ilaçlar özellikle altı aydan uzun bir süre kullanılacaksa bu hastalarda D vitamini takviyesi düşünülmelidir.
K vitamini ve varfarin etkileşimi de bir diğer hayati öneme sahip ilaç-vitamin etkileşimidir. Diyet değişimi veya ilaç etkileşimlerinden dolayı K vitamini etkinliği azaldıkça varfarin kullanan bu hastalarda INR seviyeleri yükselmeye devam eder ve tehlikeli olabilecek kanamalara meyil artar. Ayrıca kolesterol düşürücü olarak kullanılan safra asidi kompleks yapıcıları ve zayıflama ilacı olarak kullanılan Orlistat genel olarak yağda çözünen A, D, E, K vitaminlerinin eksikliğine sebep olur. Dolayısıyla, K vitamini eksikliği bu ilaçların kullanımlarında da doza ve kullanım süresine bağlı olarak karşımıza çıkabilmektedir.
Genel vitamin kullanımı hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak isteyen meslektaşlarım “Secret Formula for Mind Blowing Results from Your Vitamins & Supplements” adlı kitabımın elektronik kopyasını shopmedville.com’dan temin edebilir. Soru ve yorumları olan okuyucularım aşağıdaki e-posta adresinden bana ulaşabilir. Tüm eczacılarımıza çalışmalarında kolaylıklar diliyorum.
info@medvillepharmacy.com
Medville Pharmacy, ABD
